Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanımlanırken, dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik (hiperaktivite) ve dürtüsellik kavramları kullanılmaktadır.

Dikkat; Kişinin duyu organları ile ulaşabildiği ve farkında olduğu kişisel çevresindeki uyarıcıya zihinsel olarak alıcılarını yönlendirmesi olarak tanımlanmaktadır. Dikkat eksikliği, odaklanma güçlüğü değil, etrafı filtreleyebilme becerisidir.

Hiperaktivite; Olağandışı hareketlilik veya anormal derecede aktif olma durumuna denilmektedir. Diğer bir deyişle ise bireylerin kendini kontrol edemediği psikolojik bir hastalıktır.

DEHB, çocuklukta ve ergenlikte en sık karşılaşılan problemlerden birisidir. Bu problem, öğrencilerin okuldaki davranışlarını ve okul başarılarını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle, hem öğretmenlerin hem de öğrencilerin DEHB ile baş etmede desteğe gereksinimlerinin olduğu bilinmektedir.

Sınıf Ortamında, DEHB’li Öğrencilerin Yaşadığı Sorunlar:

Dikkat toplama yeteneğindeki sınırlılık, dağınıklık, anlatılanları dinlemede güçlükler, her türlü uyaran ayrı ayrı dikkatini çeker. Örneğin; Öğretmenin küpesi, sinek vızıltısı, dışarıdan gelen korna sesi…) ve onu odaklanması gereken konudan uzaklaştırır. Düzensizlik, unutkanlık, motor huzursuzluk, yetersiz dürtü kontrolü, aşırı konuşma, sırasını bekleyememe, ödevlerini yapmama, kurallara uymada güçlük gibi davranış problemleri gösterirler. Bu öğrenciler bir ya da birkaç uyarana aynı anda dikkat etme konusunda sorun yaşarlar, elleri ayakları kıpır kıpırdır, oturmaları beklenen durumlarda sürekli ayaktadırlar ve sınıfta sürekli bir koşuşturma halindedirler, bir işi sonuna kadar tamamlada sorun yaşarlar, sürekli olarak diğer insanların sözünü keser, kendilerine bir soru sorulduğunda, soru tamamlanmadan yanıtını verirler.

DEHB Olan Çocuklar İçin Söylenenler;

  • Bu çocuk sanki bulutların üzerinde yaşıyor.
  • Anneannem bunun gibilere ‘Eli işte Gözü Oynaşta derdi’
  • Dalgın Bilim İnsanları gibi.
  • Rüyada gibi… Sürekli hayal aleminde.
  • Sanki işlerin ciddiyetinde değil dikkatini “Lütfen“ veriyor.
  • “Gerçekte olup bitenlere odaklanamıyor, o sırada onun zihninde başka bir film oynuyor“

Günümüzde ortaya çıkan bir sorun olmamasına karşın, ebeveynler ve öğretmenler “Ne oldu da son yıllarda çocuklarımız bu kadar dikkatsiz ve hiperaktif oldular?” sorusunu sormakta ve DEHB’nin sanki yeni ortaya çıkan bir sorun olduğunu vurgulamaktadırlar. Aslında DEHB’li çocuklarla geçmiş yıllarda da karşılaşılmaktaydı. Ancak bu çocuklar geçmişte farklı kavramlarla (örn. dik kafalı ya da söz dinlemeyen gibi) isimlendirilmekteydiler.

Günümüzde, DEHB ile onun temel belirtileri olan aşırı hareketlilik ve dikkatsizlik konusundaki yayınların artması ile birlikte bu çocuklarla ilgili olarak uzmanlara daha sık başvurulmaktadır. Çoğu zaman öğretmenlerin ve ailelerin DEHB’li çocukların davranış problemleri karşısında kendilerini çaresiz hissetmeleri, bu konudaki çalışmaların önemini artırmaktadır.

Sınıf içerisinde öğretmenler, DEHB belirtisi olan çocuklardan ‘Derslerde beni hiç dinlemiyor aklı başka bir yerde’ , ‘ Sürekli dışarıyı izliyor.’ Gibi şikayetlerde bulunmaktadırlar.

Sınıf, içerisinde odaklanma problemi yaşayan bir çocuğun, bilgisayar oyununda istediği bir oyunu oynarken, odaklandığını ve oyunda yüksek başarı sağladığını görmekteyiz.

Peki, okulda dikkat dağınıklığı yaşayan bir çocuk nasıl bilgisayar oyununa odaklanıp, oyunda başarı sağlayabiliyor?

  • Dikkat dağıtan unsurlardan olan; Görsel uyaranlar, İşitsel uyaranlar ve aklımızdan geçenler oyun sırasında çocuk tarafından filtrelenmiş oluyor. Çocuk, işine yaramayan uyaranları filtreleyip dikkat odağına sadece ilgisi olan bilgisayar oyununu alıyor. Yani ‘İstem Dışı Körlük’ dediğimiz durum sağlanmış oluyor. Bu nedenle dikkatin sağlanmasında en önemli unsur olan ilginin çocukta oluşması gerekiyor.

DEHB Olan Çocuk ve Ergenlerle Neler Yapılabilir?

  • DEHB’ye ilişkin DEHB’li öğrencilerin sınıf içi davranış özelliklerine, güçlü oldukları yönlere ve gelişimsel risklerinin neler olduğuna ilişkin durumlara dikkat edilmelidir.
  • Okullarda, öğretmenlerin öğretmek istedikleri içerikleri, çocuğun, ergenin ilgi ve merak duyacağı hale getirip anlatmaları gerekmektedir.
  • Çocuk ve ergenlerle dikkat çalışmaları, nefes egzersizleri yapılmalıdır.
  • Mindfulness (bilinçli farkındalık), şimdi ve burada olmamızı ve dikkatinizi istediğiniz objeye odaklamızı sağlayacak teknikler içeren etkili bir programdır. Uzmanlar tarafından Mindfulness gibi birçok dikkat ve dürtü kontrolü sağlayan çalışmaların yapılması çocuk, ergenler için faydalı olacaktır.
  • Çocuk, hobi olarak da edinebileceği bir spor faaliyetine yönelebilir. (Çocukta aynı zamanda saldırganlık dürtüsü varsa, saldırganlık dürtüsünü tetiklemeyecek bir spor faaliyetine yönelmesine özen gösterilmelidir.)
  • Ev ya da okul içerisinde DEHB’ den kaynaklanan fazla enerjinin atılması için çocuğa başarabileceği görevler verilebilir. Başarabileceği görevlerin verilmesi, çocukta hem özgüveni arttıracak hem de sorumluluk sahibi olmasına katkı sağlayacaktır.
  • DEHB’ de psikiyatrist gerekli gördüğü taktirde ilaç kullanılabilir.
  • Çocuk ve ergenlerde DEHB Programları çalışılabilir. Programlar, eğitimini almış uzmanlar tarafından çalışılmalıdır. DEHB Programları sonrasında, dikkat eksikliği ve hiperaktivite sorunu yaşayan çocuk ve ergenlerde olumlu değişimler görülmüştür.

Web sitemizde bulunan tüm içerikler www.gulderenakdag.com’a gelen ziyaretçileri bilgilendirmek amacı ile hazırlanmaktadır. Sitemizde yer alan tüm bilgiler (blog yazıları, makaleler, sayfalar), hiçbir zaman bir hekim tedavisinin, tanı koymanın ya da konsültasyonunun yerini almaz. www.gulderenakdag.com sitemizde bulunan bilgilerden yola çıkarak herhangi bir ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinizin değiştirilmesi kesinlikle tavsiye edilmez ve önerilmez. www.gulderenakdag.com site içeriğimiz kişisel teşhis ya da kişisel tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Web sitemiz hizmetlerimiz hakkında bilgi vermek amacı ile hazırlanmıştır, tedavi yöntemlerinizi değiştirmeye yönelik değildir. www.gulderenakdag.com sitemizde Türkiye Cumhuriyeti kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Gülderen Akdağ © 2024. Tüm Hakları Saklıdır | Web Tasarım